Sokken breien tutorial

Nu kun jij ook zelf sokken breien! De DIY Diva schreef en fotografeerde een uitgebreide tutorial (misschien wel mijn langste blogpost ooit), zodat jij het voortaan ook aandurft. Sokken breien is geen “rocket science”, maar er zijn een paar handelingen die even uitgelegd moeten worden! Lees mee met mijn “sokken breien voor dummies” verhaal…

Basiskennis

Ik ga ervan uit dat je een beetje kunt breien. Is dit je eerste breisel, dan lukt een paar sokken maken gewoon niet…

Wat moet je kunnen? Nou, als je kunt opzetten (in het rond), recht en averechts breien en steken kunt meerderen en minderen, dan is dat voldoende. Een mooie proef om dit alles beter te leren of uit te proberen is het breien van kerstballen. Als dat lukt, dan kun je ook sokken breien! (Ik spreek uit ervaring).

Deze tutorial dank ik aan mijn moeder. Zij is een aantal jaren geleden naast oma gaan zitten en heeft vervolgens haar kennis over het sokken breien opgeschreven. Oma had het breien op haar beurt weer geleerd van haar moeder, mijn overgrootmoeder. Deze sokken-brei-handleiding is dus gebaseerd op de ervaring van (minstens…) 4 generaties!

Mijn moeder schreef alles kort en bondig op, zodat zij het zelf begreep. We zijn samen met het schrift gaan zitten en zo leerde ik van haar sokken breien. Om alles duidelijk te maken, schrijf ik hier nogal uitgebreid en heb ik veel foto’s toegevoegd.

Precisie

In mijn tutorial vind je geen aanwijzingen over hoeveel rijen je moet breien. Onderweg raak ik namelijk steevast de tel kwijt. Naderhand tellen lukt ook niet, ik ga altijd de mist in met de steken die nog op de naald of net daaronder zitten…

Zelf werk ik het liefste met een centimetertje naast mijn werk. Niet zo precies? Moet je mijn oma horen:

Er zal nooit iemand met een lineaaltje naast je gaan zitten om je sokken op te meten, om te zien of ze wel helemaal gelijk zijn”.

Ze had helemaal gelijk. Je ziet ook nauwelijks of je nu links 10 rijen en per ongeluk rechts 11 rijen hebt gebreid. Je moet niet gaan knoeien, maar bij het sokken breien mag je jouw perfectionisme lekker achterwege laten!

Gebruikte wol

Ik ben een zeikertje: wol kriebelt gauw bij mij. Daarom begon ik met breien van Cotton Superba van Rico Design (samenstelling: 79% katoen, 18% polyamide en 3% polyester). Dit bevalt wel, maar is vooral voor zomersokken. Bij het breien zelf is de wol wat stug voor mijn handen.

Dat bleek, toen ik daarna de gok nam met merinowol. Als ik bij een webshop iets bestel, dan “mag” ik van mijzelf altijd even kijken bij de sale. Dat drukt immers ook de verzendkosten, als je meer bestelt 😉 Op die manier kwam ik op deze geweldige Wolkenspiel van Atelier Zitron (samenstelling 80% merino extrafijn, 20% polyamide). Het was een gok, maar voor die prijs durfde ik deze mooie wol te bestellen. Het merinoschaap uit Australië heeft dunnere wol en kriebelt daarom minder. Het klopt! Bovendien “bree” deze wol ook heerlijk weg voor mijn handen. Let wel op dat de merino mulesing free is, dan zijn je schaapjes goed behandeld!

Deze kleurschakering van de wol geeft je sokken gelijk een mooi patroon, zonder gedoe met inbreien van diverse kleuren.

Waarschuwing: brei geen sokken met 100% acryl (zweetpootjes) of gewone wol. Koop speciale (sterkere) sokkenwol. Je wilt toch niet dat je werk na een paar keer dragen al gaten vertoont?!

Zo, na deze lange maar noodzakelijke intro gaan we beginnen! We zetten het werk op drie naalden en breien met nummer 4. Pak dus 4 naalden (de dikte wordt vermeld op je sokkenwol etiket) zonder bolletjes aan de uiteinden, maar met puntjes.

Stap 1 Opzetten en boord breien

De hoeveelheden steken nam ik over van mijn moeder. Ik brei hier sokken voor mijzelf, in maat 41. Mocht je veel kleinere sokken willen maken, dan verwijs ik naar de maattabel van Wolhalla.nl. Op deze site vind je ook een beknopter (en iets andere) sokkenuitleg dan de mijne, maar altijd handig om eens te bekijken als je er niet uitkomt. Want soms helpt het als een ander iets toelicht…

Ik zette 2x 18 steken en 1 naald met 16 steken op, dus in totaal 52 steken. Je kunt een boord in verschillende varianten breien, maar ik vind 1 recht, 1 averecht het mooiste. Je breit ongeveer 4,5 cm.

Dan ben je klaar met het boord. Vervolgens brei je alles recht. Dat gaat en gaat maar door, tot je het zo lang hebt als je wilt op je been. Ik koos hier voor 10 cm. Opgeteld bij het boord kom je op ongeveer 14,5 cm lengte. Dan krijg je op zich korte sokken, die wel genoeg onder je broekspijp blijven zitten als je fietst, bijvoorbeeld.

Hiel

Niets om tegenop te zien. Deze hielflap maak je gewoon, door met de helft van je aantal steken door te breien. In mijn geval dus 26 steken. In de andere helft (eveneens 26 steken) laat je de naalden hangen en daar doe je (tijdelijk) niets mee. Na een paar rijen is het handig om het niet gebruikte stuk op één klein (bamboe) naaldje te zetten, maar dat hoeft niet.

Je breit dus niet meer rond, maar gaat bij de hiel alleen heen (rechte steken, voor aan de buitenkant van de sok) en (averecht, wordt binnenkant sok) terug. Dit doe je 20 naalden lang, dus 10x recht en 10x averecht om en om. Dit stukje wordt wel de grote hiel genoemd.

Daarna komt de kleine hiel.

Kleine hiel

Dit is eigenlijk het lastigste deel, al valt het best mee! Je was aan het breien met 26 steken van de grote hiel. Standaardregel: neem de helft hiervan + 2 steken, hier dus 13 + 2 = 15 steken. Je blijft doorgaan met heen een naald recht en terug een naald averecht.

Brei nu 15 steken en stop dan (dus ergens in het middenstuk). Nu doe je de “handeling voor recht breien”: zet 1 steek over op je andere naald zonder die te breien, brei dan 1 steek, haal nu de ongebreide steek van daarnet over de wel gebreide steek, brei vervolgens nog 1 recht en draai dan je hele werk. De voorkant, die tegen je buik zat bij het breien, wordt nu achterkant.

Tel hoeveel steken er op de rechternaald staan. Ditzelfde aantal moet nu ook links ongebreid blijven. Vervolgens komt de “handeling voor averecht”. Maar let op: van het middengedeelte brei je de laatste 3 steken niet zoals de rest. Want van die 3 brei je eerst er 2 averecht samen, dan nog 1 averecht gewoon daarna en dan laat je het juiste aantal steken ongebreid en keer je het werk. (Wederom: het stuk dat tegen je buik aan lag, wordt de achterkant).

Nu ga je de “handeling voor recht” herhalen, na het keren de “handeling voor averecht” enz. Voor alle duidelijkheid: de eerste steek van de handeling is de laatste steek voor het “gat” dat is ontstaan.

Je kunt het zo zien dat je het “gat” steeds dichtbreit, door overhalen (recht) of door samenbreien (averecht).

Dan krijg je dit:

Je ziet mijn huidige sok en ter verduidelijking een andere sok (op de rose achtergrond), waarbij ik de kleine hiel in een andere kleur heb gebreid. Je maakt dus eigenlijk een “hoekje om”, voor de hiel.

Je breit door tot er 16 steken over zijn gebleven.

Gefeliciteerd, je hiel is klaar!

Steken opnemen (spie maken)

Op de linkerfoto zie je dus het gedeelte waar je stopte met breien (26 steken) en het smallere stuk ná de hiel, met 16 steken, dus in totaal 42 steken. Steek nu een nieuwe breinaald door de zijkant en neem daar 10 steken op je naald. Je prikt zo regelmatig mogelijk door het lapje en maakt zo nieuwe steken. Vanaf nu brei je weer alles in de rechte steek (geen averecht meer). Brei die 10 steken, brei dan de 26 steken die al op een naald staan.

Vervolgens doe je precies hetzelfde: met de naald ga je door de andere zijkant en pakt daar 10 steken. Die brei je ook. In totaal heb je nu de 42 steken die je al had op de naalden, plus 10 opgenomen steken links, plus 10 opgenomen steken rechts is 62 steken. Het gedeelte met de opgenomen steken wordt ook wel “spie” genoemd.

Je bent nu klaar om de wreef te gaan breien, het hoge gedeelte waar je been aan de bovenkant overgaat in je voet. Verdeel de 62 steken lekker over de drie naalden: 26, 18, 18.

Je gaat nu minderen, tot je op 26, 13, 13 is 52 steken bent uitgekomen. De eerste toer minder je 2 steken bij het gedeelte aan de zijkanten, op onderstaande tekening zie je aan de rode m waar dat moet.

Ik brei altijd de eerste twee steken van een naald en daarna minder ik. Dus dan 2 rechte steken samen, zodat er 1 steek overblijft. De volgende toer gaat zonder minderen. De ronde daarna minder je weer wel, de toer die volgt weer niet. Dan wel minderen en dan niet. In totaal heb je nu dus afwisselend 3x geminderd en 3x gewoon gebreid. Vanaf nu ga je élke ronde minderen, tot je 26, 13, 13 steken hebt.

Voet

Vervolgens brei je weer een heel stuk (16 cm), tot het tijd is voor het teengedeelte. Pas tussendoor voorzichtig je sok, met de breinaalden er nog in. Je bent bijna klaar!

Teen

Bij de teen ga je weer minderen, dat is logisch. Je hebt nog 26, 13, 13 (totaal 52) steken op je drie naalden. Dit moet 6, 3, 3 dus in totaal 12 steken worden. Dat minderen gaat een aardig aantal naalden en een centimeter of drie duren. Hou daar rekening mee, anders wordt je sok niet voor maatje 41, maar maatje 46…

Je volgt weer het schema van 1 toer minderen, 1 toer niet. Dat doe je 3x om en om (dus 6 in totaal). Daarna minder je in elke ronde/toer. Ook hier brei je eerst twee steken, daarna minder je. Het minderen gebeurt op alle drie naalden, op 4 punten (bij de rode m).

Hier staan er nog maar 2 x 3 steken per naald op (bovenliggend), plus 1 x 6 (onderste naald) dus in totaal 12 steken.

Doe twee veiligheidsspelden door deze 12 steken (2 x 6)  en verwijder de breinaalden.

Keer de sok binnenstebuiten. Brei deze 12 steken samen (dus met de naalden er weer in gestoken) en hecht af. Ik snap dat samenbreien niet, dus ik doe het anders: knip de draad van de bol wol af, maar niet te kort. Hiermee ga je namelijk met een naald (gewone naald met een groot oog, geen breinaald) door de 12 steken heen, om ze af te hechten met op het eind een stevige knoop.

En dan ben je klaar!

Gefeliciteerd! Je hebt zojuist je eerste paar sokken af. Dat er maar vele mogen volgen… Het is leuk als je met deze tutorial sokken breit en een fotootje deelt op social media met de DIY Diva!